đó là nhận định của rộng rãi đại biểu trong hội thảo kỹ thuật "Cơ chế đầu tư BT - những câu hỏi đặt ra và biện pháp hoàn thiện" do Kiểm toán nhà nước (KTNN) công ty vào sáng 19-10.
Theo đó, có hiệp đồng BT (xây dựng-chuyển giao), nhà đầu tư xây dựng công trình bố cục hạ tầng xong sẽ được cơ quan nhà nước thanh toán bằng quỹ đất để bắt đầu dự án khác. Thế nhưng khu đất tiêu dùng để trao đổi tự dưng là thường được chỉ định ở vị trí đẹp và thậm chí còn giao cho nhà đầu tư trước lúc công trình hoàn tất.
quá trình đấy, theo lời của Tổng KTNN Hồ Đức Phớc, đang khiến nhà nước "thiệt đơn thiệt kép" và dễ làm cho biểu hiện ích lợi nhóm.
rất dễ bị bóp méo vì ích lợi nhóm
khai mạc hội thảo, Tổng KTNN Hồ Đức Phớc cho rằng cộng sở hữu BOT, các hợp đồng xây dựng theo hình thức BT đóng vai trò quan yếu trong phát triển cơ sở hạ tầng, là dụng cụ hữu hiệu để huy động nguồn vốn từ các nhà đầu tư trong, ko kể nước.
So mang BOT, BT hiện ít vấp buộc phải phản ứng dư luận hơn do người dân không phải trực diện bỏ tiền túi thanh toán. Thay vì trả tiền từ túi người dân, BT là các dự án đầu tư công được thanh toán bằng quyền sử dụng đất.
tuy nhiên, theo ông Hồ Đức Phớc, điểm cốt tử là giá các khu đất tiêu dùng để tính sổ được định giá phải chăng hơn thị trường trong khi đây đều là quỹ đất "vàng". "BT cũng siêu dễ bị bóp méo, biến tướng do thiếu giới thiệu, sáng tỏ vì lợi ích nhóm, những khoản sinh lời rất lớn từ thời cơ mang những mảnh đất đắc địa hoặc các thể tích rộng lớn của địa phương" - ông nhận định.
Đường Lê Văn Lương kéo dài là một trong các dự án BT tại Hà Nội. Ảnh: TUYẾN PHAN
Đồng quan điểm, ông Phạm quang đãng Tú, chuyên gia Oxfam, cho rằng cơ chế "đổi đất lấy hạ tầng" hiện nay còn tù mù. Cụ thể, giá trị con đường được xây dựng do ai nhận xét chất lượng, ai định giá, quyết toán, kiểm toán hay chỉ lấy theo giá trị khái toán trong dự án đầu tư.
rưa rứa, đất đai hai bên đường đem đổi lấy con đường được tính theo giá đất nông nghiệp hay đất ở, tại thời điểm đã với con đường hay chưa. "Tất cả phần giá trị trao đổi được quy định thiếu minh bạch và Nghị định 15/2015 lại trao toàn quyền cho Bộ tiền bạc quyết định. Điều này chứa cất nguy cơ tham nhũng siêu cao" - ông Tú kể.
đa số dự án đều chỉ định thầu
Báo cáo tại hội thảo, bà Trương Hải Yến, Phó Vụ trưởng Vụ Tổng hợp KTNN, cho biết qua kiểm toán 21 dự án đầu tư xây dựng theo hình thức BT cho thấy mang rộng rãi bất cập, hạn chế. Theo ấy, mọi các dự án BT đều chọn lựa nhà đầu tư theo hình thức chỉ định thầu, điều này làm giảm sự cạnh tranh, tiềm tàng rủi ro. Việc giao đất đã phóng thích mặt bằng không thông qua hình thức đấu giá là chưa thích hợp quy định của Luật Đất đai 2013, là kẽ hở xin-cho tạo ra thất thoát.
cùng có đấy, quy định về thời khắc giao đất tính sổ dự án BT và thời điểm giao dự án còn bất cập, không rõ ràng dẫn đến thanh toán dự án bằng quỹ đất ko đảm bảo nguyên tắc ngang giá…
Bà Yến cũng nêu quan điểm rằng vấn đề tiến hành dự án BT ko thực thụ giảm gánh nặng cho tài chính nhà nước. Theo bà Yến, quy định mang đề cập đến việc vốn chủ mang của nhà đầu tư ko được tốt hơn 10% hoặc 15% tổng vốn đầu tư. Tuy nhiên, hiện chưa sở hữu quy định về thời điểm nhà đầu tư bắt buộc góp đủ số vốn chủ với dẫn đến những công ty này ko bị bắt cần góp đủ vốn theo tỉ lệ tối thiểu tại đa số thời khắc.
"Điều này làm cho đa dạng dự án cốt yếu được tiến hành bằng vốn vay ngân hàng, khiến cho nâng cao giá trị dự án BT, tiềm ẩn phổ biến rủi ro trong công đoạn bắt đầu dự án. Thực chất toàn bộ hầu hết dự án (khoảng 85%) là vốn của quốc gia hoặc là vốn nhà nước đi vay sở hữu mức lãi suất cao hơn lãi suất nhà nước huy động để đầu tư bắt đầu dự án" - bà Yến kể.
ko được để chủ đầu tư chủ động làm
Góp ý về biện pháp, ông Phạm quang quẻ Tú cho rằng cần giới hạn phạm vi áp dụng đầu tư theo hình thức BT. Cụ thể, chỉ áp dụng tại những địa phương kém tăng trưởng, nguồn thu kinh tế yếu, hạ tầng chưa đủ để lôi kéo đầu tư. Tại những địa phương với hạ tầng phát triển tốt thì không dùng BT mà bắt buộc bắt đầu cơ chế quốc gia đấu giá đất để lấy tiền phát triển hạ tầng, khuyến khích đầu tư công tư đối tác theo những hình thức khác.
ví như đã khai triển dự án BT, ko cho phép giao đất để trả cho nhà đầu tư hạ tầng trước lúc nghiệm thu, hoàn thành đánh giá chất lượng, định giá giá trị công trình, đồng thời cần công khai, sáng tỏ mọi thông báo về dự án, tạo cơ chế để người dân địa phương tham dự giám sát…
PGS-TS Đặng Văn Thanh, chủ toạ Hội Kế toán và Kiểm toán việt nam, cho rằng nên thay đổi đa số quy trình thủ tục theo hướng nhà nước đặt hàng và chủ động từ khâu ngoại hình, lập dự toán đến công ty đấu giá, đấu thầu. Ông nhấn mạnh quan điểm "không được để chủ đầu tư chủ động làm".
1 biện pháp quan trọng khác được nhiều đại biểu đưa ra đấy là tăng cường sự kiểm soát của cơ quan hiệu năng, trong ấy với KTNN. Những dự án BT là đối tượng kiểm toán của KTNN, bởi vậy KTNN nên doanh nghiệp kiểm toán để có những đánh giá, kiến nghị nhằm đảm bảo sự giới thiệu, sáng tỏ, hiệu quả trong đầu tư và quản lý.
Thất thoát kép từ dự án BT
BT là một giao thiệp đầu tư-thương mại điển hình phi thị thường và lợi ích nhóm. Như một hệ lụy thế tất, thất thoát trong dự án BT sẽ là thất thoát kép.
Thất thoát trước tiên, cơ sở hạ tầng mà dự án BT đưa ra chào do ko có cạnh tranh buộc phải không phản ánh theo giá thị trường. Lợi ích của nhà đầu tư ở chỗ những dự án BT đến nay đều được chỉ định thầu, việc xác định tổng mức đầu tư, quyết toán, bắt đầu "hàng đổi hàng" đều do cơ quan quản lý và đơn vị tự đàm phán có nhau, người dân ko tham dự trực tiếp phải không biết, không phản ứng hay ủng hộ.
Thất thoát thứ hai là từ đất đai. Đa dạng quan điểm cho rằng ở thời điểm ký hợp đồng BT, tất cả quỹ đất tính sổ chưa có quyết định giao đất, cho thuê đất buộc phải việc xác định giá trị không có căn cứ pháp lý.
PGS-TS NGUYỄN ĐÌNH HÒA, Phó Giám đốc Trường đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét